Ngày 01/7/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 188/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/8/2025, thay thế Nghị định 146/2018/NĐ-CP về bảo hiểm y tế. Nghị định mới này bổ sung và điều chỉnh nhiều quy định quan trọng về mức đóng, mức hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế đối với các nhóm đối tượng, nhằm bảo đảm quyền lợi và mở rộng diện bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân. Trong bài viết dưới đây, Luật Hợp Nhất sẽ cùng bạn phân tích chi tiết nội dung đáng chú ý này.
1. Nhóm do người sử dụng lao động đóng hoặc cùng đóng với người lao động
Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 6 Nghị định 188/2025/NĐ-CP thì mức đóng Bảo hiểm y tế hàng tháng của các nhóm thuộc diện tham gia Bảo hiểm y tế (“BHYT”) bắt buộc được xác định bằng 4,5% tiền lương tháng làm căn cứ đóng Bảo hiểm xã hội (“BHXH”) bắt buộc hoặc 4,5% mức lương cơ sở, tùy từng đối tượng. Cụ thể:
- Căn cứ các điểm a, c, d, e khoản 1 Điều 12 Luật BHYT thì người lao động theo hợp đồng, cán bộ, công chức, viên chức, người quản lý doanh nghiệp hưởng lương đóng 4,5% tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, trong đó: Người sử dụng lao động đóng 2/3; Người lao động đóng 1/
- Căn cứ các điểm b và đ khoản 1 Điều 12 Luật BHYT thì người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng lao động đóng 4,5% tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc và tự đóng toàn bộ.
- Căn cứ điểm g khoản 1 Điều 12 Luật BHYT thì người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn đóng 4,5% mức lương cơ sở, trong đó: Người sử dụng lao động đóng 2/3; Người lao động đóng 1/3.
- Căn cứ điểm I khoản 1 Điều 12 Luật BHYT thì người lao động là công nhân quốc phòng, công nhân công an đóng 4,5% mức lương cơ sở, do người sử dụng lao động đóng toàn bộ.
- Căn cứ khoản 5 Điều 5 Nghị định 188/2025/NĐ-CP thì người làm công tác trong tổ chức cơ yếu đóng 4,5% mức lương cơ sở, do người sử dụng lao động đóng toàn bộ.
- Trường hợp đặc biệt: Cán bộ, công chức, viên chức bị tạm giữ, tạm giam hoặc tạm đình chỉ công tác/chức vụ thì đóng 4,5% của 50% mức tiền lương tháng liền kề trước khi bị tạm giữ/tạm giam/tạm đình chỉ, trong đó: Người sử dụng lao động đóng 2/3; Người lao động đóng 1/3; Trường hợp sau này được kết luận không vi phạm pháp luật thì phải truy đóng trên số tiền lương được truy lĩnh.
2. Nhóm do cơ quan bảo hiểm xã hội đóng
- Căn cứ điểm a khoản 2 Điều 6 Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động: mức đóng bằng 4,5% lương hưu hoặc trợ cấp.
- Căn cứ điểm b, c khoản 2 Điều 6 Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định người đang hưởng trợ cấp BHXH hằng tháng, trợ cấp thất nghiệp: mức đóng bằng 4,5% mức lương cơ sở hoặc trợ cấp thất nghiệp.
3. Nhóm do ngân sách nhà nước đóng
- Căn cứ khoản 3 Điều 6 Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định các nhóm yếu thế: trẻ em dưới 6 tuổi, người có công, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn…Mức đóng: bằng 4,5% mức lương cơ sở và do ngân sách nhà nước chi trả toàn bộ.
4. Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần
- Căn cứ khoản 4 Điều 6 Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định đối với các đối tượng thuộc hộ cận nghèo, học sinh, sinh viên, người thuộc hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình thì mức hỗ trợ cụ thể như sau:
- Hộ cận nghèo tại xã nghèo: 100% mức đóng.
- Hộ cận nghèo khác, học sinh, sinh viên, nông dân có mức sống trung bình: Tối thiểu 30% – 70% mức đóng, tùy từng nhóm.
- Nạn nhân mua bán người: 50% mức đóng trong 1 năm.
5. Nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình
- Căn cứ khoản 5 Điều 6 Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định mức đóng cơ bản: 4,5% mức lương cơ sở do hộ gia đình hoặc cá nhân tự đóng. Giảm trừ khi tham gia cả hộ: Người thứ nhất: 100% mức đóng; Người thứ hai: 70%; Người thứ ba: 60%; Người thứ tư: 50%; Từ người thứ năm trở đi: 40%.
6. Mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước
- Căn cứ khoản 6 Điều 6 Nghị định 188/2025/NĐ-CP quy định ngoài nhóm được ngân sách nhà nước đóng toàn bộ, một số nhóm đối tượng được ngân sách hỗ trợ một phần mức đóng bảo hiểm y tế, cụ thể như sau:
- Hỗ trợ 100% mức đóng: Người thuộc hộ gia đình cận nghèo nhưng đang cư trú tại các xã nghèo theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và văn bản hướng dẫn có liên quan.
- Hỗ trợ tối thiểu 70% mức đóng: Đối với học sinh, sinh viên (điểm a khoản 4 Điều 12 Luật BHYT); Đối với người thuộc hộ gia đình cận nghèo cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn (điểm g khoản 4 Điều 12 Luật BHYT).
- Hỗ trợ tối thiểu 50% mức đóng: Đối với nạn nhân mua bán người (điểm i khoản 4 Điều 12 Luật BHYT) thì thời gian hỗ trợ là 01 năm kể từ ngày được cơ quan có thẩm quyền xác nhận là nạn nhân; Đối với các đối tượng quy định tại điểm b, c, đ, e và h khoản 4 Điều 12 Luật BHYT, bao gồm: Người thuộc hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình, Người đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, Một số nhóm đặc thù khác theo quy định.
- Hỗ trợ tối thiểu 30% mức đóng: Đối với người thuộc hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, diêm nghiệp có mức sống trung bình (điểm d khoản 4 Điều 12 Luật BHYT và khoản 4 Điều 5 Nghị định 188/2025/NĐ-CP).
Như vậy, có thể thấy, các mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước được xây dựng theo hướng ưu tiên bảo vệ nhóm yếu thế, đồng thời thúc đẩy mở rộng diện bao phủ bảo hiểm y tế, góp phần hiện thực hóa mục tiêu bảo hiểm y tế toàn dân.
Quý bạn đọc có thắc mắc hoặc có nhu cầu cần được tư vấn về vấn đề nêu trên vui lòng liên hệ địa chỉ email: info@hnlaw.com.vn, SĐT: 0972362884 của Công ty Luật TNHH Hợp Nhất để được hướng dẫn thêm!
————————-
Người thực hiện: Đặng Nguyên Hùng
Tham vấn bởi: Ths.Ls. Nguyễn Thị Hằng Như
(Bản quyền tác giả và sở hữu chuyên đề thuộc về Công ty Luật TNHH Hợp Nhất)