Hiện nay, hoạt động kinh doanh, thương mại của các tổ chức, cá nhân ngày càng phát triển. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, các bên không thể tránh khỏi sẽ xuất hiện những trường hợp có tranh chấp xảy ra giữa các bên. Vậy để giải quyết tranh chấp thương mại xảy ra có thể sử dụng những hình thức nào? Luật Hợp Nhất xin tổng hợp các quy định của pháp luật về các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại gửi tới Quý bạn đọc.
1. Quy định về tranh chấp thương mại
Hiện nay, pháp luật Việt Nam nói chung và Luật Thương mại hiện hành nói riêng chưa có một quy định riêng định nghĩa rõ ràng về tranh chấp thương mại. Tuy nhiên có thể dựa theo định nghĩa về hoạt động thương mại tại Luật Thương mại năm 2005 để hiểu được tranh chấp thương mại là gì. Theo quy định tại điểm 1 Điều 3 Luật Thương mại năm 2005, hoạt động thương mại được quy định như sau:
“1. Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.”.
Như vậy, từ định nghĩa về hoạt động thương mại nêu trên, có thể hiểu tranh chấp thương mại là tranh chấp giữa các bên thực hiện hoạt động thương mại về các quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi bên trong quá trình thực hiện hoạt đông thương mại.
2. Các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại
Tại Điều 317 Luật Thương mại năm 2005 có quy định về các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại như sau:
“Điều 317. Hình thức giải quyết tranh chấp
- Thương lượng giữa các bên.
- Hoà giải giữa các bên do một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hoà giải.
- Giải quyết tại Trọng tài hoặc Toà án.
Thủ tục giải quyết tranh chấp trong thương mại tại Trọng tài, Toà án được tiến hành theo các thủ tục tố tụng của Trọng tài, Toà án do pháp luật quy định.”
Như vậy, theo quy định nêu trên, để giải quyết tranh chấp thương mại có 04 hình thức giải quyết, lần lượt là: thương lượng giữa các bên, hòa giải giữa các bên, giải quyết tại Trọng tài thương mại và giải quyết tại Tòa án.
2.1. Thương lượng giữa các bên
Có thể hiểu hình thức giải quyết tranh chấp này là việc các bên tranh chấp tự nguyện thỏa thuận, bàn bạc với nhau về phương án giải quyết tranh chấp và tự nguyện tháo dỡ các khó khăn, vướng mắc gây tranh chấp với nhau mà không cần có sự tham gia của bên thứ ba nào. Vì vậy, hình thức giải quyết tranh chấp thương lượng này không có sự ràng buộc chắc chắn mà hoàn toàn dựa vào sự tự nguyện và mong muốn giải quyết tranh chấp của mỗi bên.
2.2. Hòa giải giữa các bên
Tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 22/2017/NĐ-CP có quy định về khái niệm hòa giải thương mại như sau:
“Hòa giải thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại do các bên thỏa thuận và được hòa giải viên thương mại làm trung gian hòa giải hỗ trợ giải quyết tranh chấp theo quy định của Nghị định này.”.
Như vậy, khi thực hiện giải quyết tranh chấp theo hình thức hòa giải thương mại thì có thêm sự tham gia của hòa giải viên để hỗ trợ giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, hình thức hòa giải giữa các bên vẫn chủ yếu được thực hiện theo sự thỏa thuận và phụ thuộc vào sự tự nguyện giữa của các bên mà kết quả hòa giải không có sự ràng buộc với các bên.
2.3. Giải quyết tại Trọng tài thương mại
Tại khoản 1 Điều 3 Luật Trọng tài thương mại 2010 có quy định về hình thức giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại như sau:
“Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thoả thuận và được tiến hành theo quy định của Luật này.”
Như vậy, việc thực hiện giải quyết tranh chấp theo hình thức giải quyết tại Trọng tài thương mại được thực hiện theo quy định tại Luật Trọng tài thương mại năm 2010.
2.4. Giải quyết tại Tòa án.
Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 30 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 quy định về các tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án, các tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa các thương nhân là loại tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết tại Tòa án:
“1. Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.”
Như vậy, các tranh chấp thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết tại Tòa án nếu đủ điều kiện thụ lý để giải quyết sẽ được giải quyết tại Tòa án theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015. Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 5 Điều 30 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015:
“5. Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.”
Tòa án sẽ không giải quyết các tranh chấp thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác, do đó, nếu tranh chấp thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết tại Trọng tài thương mại thì Tòa án sẽ không thụ lý để giải quyết các tranh chấp đó.
Quý bạn đọc có thắc mắc hoặc có nhu cầu cần được tư vấn về vấn đề nêu trên vui lòng liên hệ địa chỉ email: info@hnlaw.com.vn, SĐT: 0972362884 của Công ty Luật TNHH Hợp Nhất để được hướng dẫn thêm!
————————-
Người thực hiện: Nguyễn Việt Hà
Tham vấn bởi: CVCC. Tô Thị Nhung
(Bản quyền tác giả và sở hữu chuyên đề thuộc về Công ty Luật TNHH Hợp Nhất)